Nieuwsbericht 22

Voorspelling verandering energiekosten tot aan 2030

29 september 2025

Bestaat er een betrouwbare voorspelling van de toename van de energiekosten tot aan 2030?

Er is geen “zekere” voorspellingen, maar er zijn wel scenario’s en prognoses die de verwachting aangeven wat redelijkerwijs wordt van de ontwikkeling van energiekosten tot 2030.

Vele factoren beïnvloeden de energiekosten, t.w.: 1. De prijs van fossiele brandstoffen (gas, olie, kolen) op de internationale markt, 2. Beleid omtrent CO₂-uitstoot, belastingen, emissiehandel (ETS) 3. Investeringen in netinfrastructuur, opslag, en distributie, 4. Transitie naar hernieuwbare energie, efficiëntieverbetering, 5. Vraagzijde (hoeveelheid verbruik, verandering in gebruikspatronen, elektrificatie van verwarming, transport) en 6. Onvoorziene schokken: geopolitiek, oorlog, natuurrampen, technologische doorbraken.

Verschillen tussen gas en elektriciteit

Gas is volatieler en gevoeliger voor geopolitieke schokken, importstromen, LNG-markt, en beleidskosten. Daardoor kunnen grotere veranderingen optreden (zowel opwaarts als neerwaarts).
Elektriciteit heeft een structurele druk naar beneden via de marginale kostprijs van hernieuwbare opwek (zon, wind) — zodra de opwek “gratis” is (na investering) — maar wordt tegengewerkt door hoge investeringskosten in netten, opslag en integratie.
Ik verwacht dat op termijn (richting 2030) de prijs van elektriciteit minder stijgt (of zelfs licht daalt in sommige scenario’s) dan gas, vooral in landen met sterke hernieuwbare investeringen.
In scenario’s waarin de belastingdruk, netkosten of CO₂-kosten zwaar toenemen, kan elektriciteit toch fors stijgen — maar de upside-potentie is meestal kleiner dan bij gas, omdat gasprijzen al sterk reageren op schaarste en importkosten.

Er is gekeken naar publicaties van gerenomeerde instituten en organisaties in Nederland, Duitsland en België. De gehanteerde uitgangspunten voor de energieprijs zijn: Voor de gasprijs – de huidige consumentenprijs per m³ niveau 2024/2025 en voor de elektriciteitsprijs – de gemiddelde consumentenprijs per kWh in 2024/2025, en er wordt gekeken naar 3 mogelijke scenario’s:

Optimistisch scenario, d.w.z.: Een sterke groei van hernieuwbaar, een lage CO₂-prijs en een stabiele geopolitiek.
Gemiddeld scenario, d.w.z.: Een realistisch mixscenario, een matige stijging van de CO₂-prijs en beperkte geopolitieke schokken.
Pessimistisch scenario, d.w.z.: een beperkte vergroening, een hoge CO₂-prijs en schokken in de gasmarkt en de netkosten.

De belangrijkste onzekerheidsfactoren tot 2030 worden veroorzaakt door:

Geopolitiek (Oekraïne-oorlog, Midden-Oosten, LNG-markt) heeft vooral effect op gas.
CO₂-prijs en EU ETS bepaalt kosten fossiele elektriciteit.
Tempo hernieuwbare energie-uitrol beïnvloedt marginale elektriciteitsprijs.
Vertragingen in Netinfrastructuur en opslag kunnen consumentenprijzen verhogen.
Overheidsbeleid heeft invloed via : subsidies, belastingwijzigingen, prijsregulering.

Conclusie

Het gemiddelde scenario blijkt de hoogste betrouwbaarheid te hebben, omdat dit scenario het best aansluit bij de huidige beleidslijnen en marktdynamiek.
Het optimistische scenario is vooral voor gas minder waarschijnlijk, tenzij er langdurig veel overschotten zijn.
Het pessimistische scenario is nuttig om de risico’s te begrijpen, maar meestal te extreem zijn om als basis te nemen voor lange termijnplannen.

Betrouwbaarheid van historische prognoses

Op basis van in het verleden gemaakte prognoses laat zich afschatten in hoeverre een prognose gemaakt in het verleden ook daadwerkelijk is uitgekomen.

Foutmarges nemen toe met een langere horizon

Voor zeer korte perioden (dagen, weken) kunnen modellen redelijk goed voorspellen, zeker als de inputdata (vraag, weersomstandigheden, brandstofprijzen) actueel zijn. Maar voor jaren tevoren (zoals 5–10 jaar) worden zelfs de meest geavanceerde modellen kwetsbaar.

Voorspellingen worden regelmatig bijgesteld

In de praktijk zie je dat organisaties (zoals EIA) hun prijsramingen regelmatig aanpassen op basis van nieuwe marktinformatie, veranderingen in brandstofprijzen, geopolitieke schokken. Dat betekent dat een voorspelling van vandaag over 5 jaar niet “vast” is — die kan in de loop der tijd wijzigen.

Aannames en scenario’s zijn cruciaal

Veel voorspellingen zijn scenario-gebaseerd: verschillende paden (optimistisch, base case, pessimistisch). De kwaliteit van de voorspelling hangt erg af van hoe realistisch de aannames zijn (bijv. groei hernieuwbaar, CO₂-prijzen, importmogelijkheden).

Beleidsveranderingen & marktschokken kunnen voorspellingen kapotmaken

Onverwachte gebeurtenissen — zoals oorlog, plotselinge beleidswijzigingen, technologische doorbraken, importschokken — kunnen voorspellingen flink uit de koers slaan.